تصويرسازي ازنگاه ليلا رخشي قاضياني

كتاب هاي تصويري كه از سال هاي پاياني سده نوزدهم وآغاز سده بيستم در اروپا پديد آمدند و در پايان دهه 1330 نمونه هاي همساني از آن ها در ايران منتشر شدند ، دستاورد صنعت جديد و پيشرفته نشرند . زيرا اين كتاب ها كه بيشتر براي مخاطبان كم سن و سال منتشر مي شوند ، داراي وضعيت فيزيكي ويژه اي هستند كه امكان انتشار آن ها پس از ورود دستگاه هاي چاپ پيشرفته براي چاپ تصويرهاي تمام رنگي با كيفيت مناسب به وجود آمد . كتاب هاي تصويري درتعرف رايج ، كتاب هاي كم ورقي هستند كه سطوح ديداري آن ها بيش از نوشته هاست .

نخستين كتاب هاي تصويري دراين دوره ، درونمايه هاي گوناگوني را دربرمي گرفتند .درسال1323 نخستين كتاب تصويري چهاررنگ با عنوان كودك دبيره اثرذبيح بهروز درچاپخانه بانك ملي منتشر شد. ذبيح بهروز براين باور بود كه با پديد آوردن خط كودك دبيره ، كودكان زودتر مي توانند باسواد شوند . محمود جوادي پور با تصويرگري اين كتاب به كمك تصويرهاي رنگي و گويا ، به آموزش اين خط ياري رساند. درسال 1333 جوادي پور كتاب تصويري ديگري به موش وگربه اثر عبيد زاكاني را به تصويردرآورد . اواين اثر كلاسيك ادبيات ايران رابااستفاده ازتكنيك آبرنگ و مركب سفيد برروي كاغذ سياه ، با نگاهي نوتصويرگردي كرده است . جوادي پور با كشيدن تصويرهاي بزرگ آبرنگ دريك صفحه كه باتصويرهاي سياه و سفيد دربخشي ازصفحه روبه رو همراه شده اند و در مجموع دردو صفحه روبه روي هم در سنجش با متن ، فضاي بيشتري رابه خود اختصاص داده اند ، كاري نو در گستره ادبيات كودكان ايران انجام داده است .

حساب مصور اثر ضياء الدين جزايري باتصويرگري يحيي دولتشاهي ، ازنخستين نمونه هاي عدد آموز است كه درآن ، كودكان با كمك تصويرهاي چهاررنگ با عددها و مفاهيم رياضي آشنا مي شوند . دربخش پاياني كتاب . شماري از ترانه متل هاي كودكانه بادگرگوني هايي در متن ، به شكل پرسش هاي رياضي درآمده اند . اين پرسش ها كه از آهنگ وريتم و طرحي آشنا برخوردارند با همراهي تصوير، كودكان رابه يادگيري مفاهيم رياضي روش يكساني پيروي نكرده است . شخصيت هاي كودك درروي جلد كتاب كودكان اروپايي هستند ودرداخل كتاب ، برخي تصويرها همساني هايي با الگوهاي اروپايي دارند . درتصويرگري متل ها و ترانه هاي عاميانه تلاش شده است براي شخصيت ها پوشش هاي ايراني ، به ويژه روستايي گزينش شود . دربرخي چاپ ها ، جاخوردگي هاي رنگي در تصويرها از كيفيت ان ها كاسته است .

افسانه ها و قضه هاي عاميانه . ازديگر منابعي بوذدند كه تصويرگران براي آفرينش كتاب هاي تصويري كودكان ازآن سود جستند . جعفر تجارتچي ، كاريكاتوريست ويكي ازپيشكسوتان انيميشن در ايران ، درسال هاي 1337 تا1347 نزديك به 13 كتاب تصويري از داستان ها و قصه هاي عاميانه ايراني تهيه كردكه ازجنبه سبك و روش كارهمسان اند .